در وهله اول به نظر می‌رسید محل احتمالی این تلسکوپ نیز بالاترین نقطه برج میلاد باشد و زمان بازدید از این رصدخانه لابد شب باید می‌بود! اما هنگام بازدید از این رصدخانه تصورات ما کاملا دگرگون شد.
این رصدخانه در واقع یک رصدخانه شهری به شمار می‌رود که در ضلع جنوب غربی برج میلاد و به فاصله کوتاهی از محل برج قرار دارد و دسترسی به آن از طریق کنارگذر ورودی برج از سمت بزرگراه همت امکان‌پذیر است. این رصدخانه شهری شامل یک ساختمان مجهز به آخرین فناوری‌های الکترونیک و ویدئوپروژکتورهای سه‌بعدی و یک نقشه سه‌بعدی برجسته از شهر تهران است و داده‌های وارد شده به پایگاه داده این رصدخانه در لایه‌های مختلف به وسیله بازنمایی چندبعدی قابل رصد و پایش توسط بازدیدکنندگان یا بهره‌برداران است که اغلب جزو مدیران رده بالای شهری یا کارشناسان حوزه شهرسازی به شمار می‌روند.
هنگام نمایش اطلاعات روی نقشه برجسته سه بعدی تهران، شما می‌توانید تصویری دقیق از اطلاعات شهر ی داشته باشید. همچنین امکان ترکیب چندین لایه اطلاعات روی یکدیگر و روی نقشه سه بعدی وجود دارد. این داده‌های ترکیبی می‌تواند جزئیات دقیق‌تری از اطلاعات مرتبط با هر منطقه از تهران را نشان داده و ارتباط احتمالی داده‌ها با یکدیگر را نیز ارائه کند؛ مثلا با ترکیب داده‌های مربوط به وضعیت سلامت در مناطق 22گانه تهران و شناخت مناطق و محلات آسیب پذیر با داده‌های مرتبط با وجود اماکن فرهنگی و تفریحی می‌توان به این فرضیه رسید که احتمالا بین میزان پراکندگی مراکز تفریحی و فرهنگی با میزان سلامت شهروندان در مناطق مختلف تهران ارتباط معنی‌داری وجود دارد.
در هر صورت شاید بتوان گفت این رصدخانه تازه‌ترین فناوری رسانه‌ای برای دریافت و جمع‌آوری اطلاعات شهری و انتشار آن با مدرن‌ترین تکنولوژی‌های رسانه‌ای برای بهره‌برداری مدیران رده‌های مختلف برنامه‌ریزی در شهر است؛ رسانه‌ای اختصاصی، چند بعدی، چند رسانه‌ای، متکی به داده‌های علمی، تأثیرگذار و همه‌جانبه‌نگر. براساس اطلاعاتی که مدیر این رصدخانه ارائه داد، این رصدخانه محل تجمیع اطلاعات مورد نیاز برنامه‌ریزان، پژوهشگران و مدیران شهری است. رصــدخانــه‌های شـهری یا Urban Observatory در کشورهای توسعه‌یافته برای دستیابی به اهداف گوناگونی تاسیس شده و توسعه می‌یابند. هدف عمده از تاسیس رصدخانه‌ها مانیتورینگ شهر و نظارت بر کلیت و جزئیات شهر است. طبعا تهران نیز به نوبه‌خود به‌عنوان یک کلانشهر به چنین نظارتی احتیاج دارد. اصلی‌ترین ماموریت رصدخانه این است که بتواند آنچه در شهر به لحاظ مسائل مختلف کالبدی، اجتماعی و عملکردی پیش می‌آید را در دوره‌های زمانی متفاوت به‌گونه‌ای نمایش داده و تحلیل کند؛همچنین بتواند به‌طور همزمان، دیدی کلان و جزئی از شهر به مدیریت شهری ارائه دهد.
ویژگی‌های رصدخانه شهری تهران
در فاز نخست این رصدخانه، آمار و اطلاعات مربوط به حوزه شهرسازی با تأکید بر رصد طرح تفصیلی شهر تهران در بستر اطلاعات مکان‌محور، مدنظر قرار گرفته است. این رصدخانه به همراه ماکت و مدل سه بعدی دیجیتال شهر و شاخص‌های مدیریت شهری در اختیار مدیران این حوزه قرار‌می‌گیرد.
در فاز بعدی علاوه بر رصد وضعیت شهر تهران در سایر حوزه‌های مدیریت شهری در شهرداری تهران، شرایط استقرار و مشارکت سایر نهادهای خارج از شهرداری نیز برای ارائه و بهره‌گیری از این اطلاعات و انطباق این رصدخانه با استانداردهای مرکز اسکان سازمان ملل متحدUN-HABITAT در تعــریف و کارکرد‌گرایی رصدخانه‌های شهری مدنظر قرار خواهد گرفت.
رصدخانه‌های شهری در ارائه اطلاعات موردنیاز برای مدیریت یکپارچه شهر‌ها نقش بسزایی ایفا می‌کنند. رصدخانه شهر تهران نیز به‌عنوان محل تجمیع اطلاعات مورد نیاز برنامه‌ریزان، پژوهشگران و مدیران شهری، گام مهمی در جهت بهره‌گیری از همه ظرفیت‌های اطلاعاتی دستگاه‌های دخیل در امر مدیریت کلانشهر تهران برخواهد داشت. اینجا رصدخانه نجومی نیست به همین دلیل است که به آن رصدخانه شهری می‌گویند. بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا رصدخانه شهری دارند و بعضی از کشورها اقدام به تاسیس رصدخانه ملی کرده‌اند و موضوعاتی که در این رصدخانه دنبال می‌شود، تجمیع اطلاعات مورد نیاز برای مدیریت شهری است.
ضرورت تأسیس رصدخانه شهری
رصدخانه شهری تهران، آمار و اطلاعات مربوط به حوزه شهرسازی را با تأکید بر رصد طرح تفصیلی شهر تهران در بستر اطلاعات مکان‌محور ارائه می‌دهد و با بهرهمندی از ماکت و مدل سه‌بعدی دیجیتال شهر شاخص‌های مدیریت شهری را در اختیار مدیران قرار می‌دهد. این رصدخانه در مرحله بعدی پایش، وضعیت شهر تهران در سایر حوزه‌های مدیریت شهری شهرداری تهران و شرایط استقرار و مشارکت سایر نهادهای خارج از شهرداری را فراهم می‌آورد.
شهرداری تهران اعلام آمادگی کرده که دیگر سازمان‌های اجرایی شهر نیز اطلاعات خود را در سیستم رصدخانه شهر پیاده کنند تا این اطلاعات تلفیق شود و یک مرکز اطلاعات جامع و یکپارچه شهر تهیه شود و بتوان براساس آن سیاست‌ها و برنامه‌های شهری را پیاده کرد.
آیا رصدخانه شهری، به نوعی اتاق فکر مدیریت شهری به شمار می‌رود؟ پاسخ تا حد زیادی مثبت است. این رصدخانه امکان ایجاد مدیریت یکپارچه‌سازی شهر را دارد و ارائه شاخص‌های رصدخانه شهر تهران به تفکیک مناطق 22گانه شهری امکان پذیر است.
اطلاعات در این رصدخانه طی سه برنامه کوتاه، میان و بلندمدت جمع‌آوری خواهد شد که درحال حاضر در مرحله اول، اطلاعات مربوط به حوزه‌های شهرسازی با تأکید بر رصد طرح تفصیلی شهر تهران در بستر اطلاعات مکان‌محور جمع‌آوری شده و با بهرهمندی از ماکت و مدل سه‌بعدی دیجیتال شهر، شاخص‌های مدیریت شهری در اختیار مدیران قرار‌خواهد گرفت.
در ادامه بازدید گروه علمی انجمن مدیریت اطلاعات از رصدخانه شهری، راما قلمبر دزفولی، کارشناس اطلاعات شهری و شهرسازی سازمان به ارائه و تشریح نمونه گزارش‌های تهیه شده روی ماکت شهر تهران پرداخت. وی تاریخچه شهر تهران و گسترش مرز آن از سال1270 تا‌کنون و گزارش جمعیتی شهر و درصد رشد جمعیت به تفکیک مناطق در بازه زمانی سال1385 تا 1390 روی این ماکت نشان داد. همچنین مستنداتی از آمار و اطلاعات بهداشتی، اقتصادی، اجتماعی و کیفیت زندگی در تهران را روی ماکت به معرض نمایش گذاشت. در انتها، مدعوین شاهد مدل سه‌بعدی دیجیتال شهر تهران روی ویدئو وال رصدخانه بوده و با چگونگی ساخت این مدل و کارکردهای آن آشنا شدند.
اکنون به‌نظر می‌رسد با راه‌اندازی رصدخانه شهری تهران در محل برج میلاد، مدیران و کارشناسان حوزه برنامه‌ریزی شهری، مسکن، ترافیک و حمل‌ونقل، راهسازی، محیط‌زیست، معماری و سلامت و بهداشت عمومی و حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی صاحب یک فناوری جدید رسانه‌ای شده‌اند که قبلا نداشته‌اند. دسترسی به این پایگاه‌های اطلاعاتی از طریق هماهنگی با مدیران رصدخانه شهری تهران امکان پذیر است؛ همچنین همه سازمان‌ها، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و پژوهشی می‌توانند اطلاعات و داده‌های خود را برای بهره‌برداری مدیران شهری به این رصدخانه تزریق کنند. به‌زودی سایتی اینترنتی نیز برای معرفی این رصدخانه و دسترسی آنلاین برای بهره‌گیری از این داده‌ها راه‌اندازی می‌شود که دستیابی پژوهشگران به این اطلاعات را تسهیل می‌کند.
